پهنه‌بندی خطر وقوع سیلاب با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه‌ (مطالعه موردی: حوضه‌ آب‌خیز خیاو چای)

چکیده سیلاب یکی از رایج‌ترین مخاطرات طبیعی جهان قلمداد می­شود که سالانه موجب خسارات جانی و مالی فراوانی در سراسر جهان می‌گردد. از این ‌رو توسعه مدل­ های پهنه‌بندی و پیش‌بینی وقوع سیلاب جهت اتخاذ تصمیمات بهینه پیش از وقوع سیلاب و پس ‌از آن و نیز مدیریت آن بسیار مهم و ضروری می­باشد. هدف از این پژوهش، تعیین پهنه­های خطر وقوع سیلاب، در حوضه رودخانه خیاو چای با استفاده از مدل تحلیل شبکه می­باشد. جهت اجرای این مدل در منطقه از داده­ های مختلفی همچون بارش، کاربری زمین، خصوصیات مورفولوژیک دامنه­ ها مثل تحدب و تعقر، همگرایی و واگرایی دامنه ­ها ، شیب دامنه­ ها، شاخص پوشش گیاهی (NDVI)، فاصله از رودخانه­ های اصلی و تراکم شبکه زهکشی استفاده‌شده است. نتایج به ­دست آمده از مدل تحلیل شبکه ­ای بیانگر این واقعیت می­باشد بیش از 15 درصد از حوضه تحت تأثیر خطر وقوع سیلاب با پتانسیل بسیار بالا قرار دارد که به‌طور عمده در پایین‌دست حوضه واقع‌شده است، این سطوح اغلب شیب کمتر از 35 درصد، با درصد پوشش گیاهی کم، سطوح همگرا با پروفیل مقعر، نواحی پست و حاشیه رودخانه­ ها را تشکیل می­دهند. تحلیـل وزن‌های نهایی منتج از مدل ANP­، نشان می­دهد که در رابطه با خطر وقوع سیلاب، عامل شیب با مقدار (99/0) و عامل سنگ‌شناسی با مقدار 822/0 با توجه به کنترل زیادی که بر میزان و چگونگی نفوذ و تخلیه­ رواناب از سطح حوضه دارنـد، از بیشـترین میـزان اهمیت و تأثیر برخوردار هستند و شاخص SPI با 226/0 و شاخص STI با 065/0 نسبت بـه عوامـل دیگـر دارای اهمیت کمتری هستند.